بررسی خلاءهای نوآوری در اکوسیستم بانکی

نشست تخصصی با موضوع «خلاء‌های نوآوری در صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیک» با حضور نیما نامداری، مدیرعامل مدیریت ثروت بلوط، فرهاد اینالویی، معاون فناوری بانک ایران زمین، نازنین دانشور، مدیرعامل تخفیفان و نت برگ و سید جعفر صدری، مدیر امور فناوری اطلاعات بانک صادرات ایران و به دبیری صادق فرامرزی، مدیرعامل هلدینگ فناوری و نوآوری سپهر بانک صادرات، چهارشنبه ۲۴ دی ماه ۹۹ در بخش نشست‌های تخصصی ششمین نمایشگاه تراکنش ایران برگزار شد.

به گزارش فابا نیوز، در ابتدا صادق فرامرزی پنل را با طرح یک سوال از دانشور شروع کرد. وی گفت: مبحثی که امروز می‌خواهیم درخصوص آن صحبت کنیم خلاءهای نوآوری است که اساسا موضوع درستی نیست چرا که نوآوری به معنای غلبه کردن بر مشکلات و موانع است و اصولا نوآوری مفهومی است که نباید دارای خلاء باشد.

دانشور در پاسخ به این سوال گفت: همه ما در دنیایی به سر می‌بریم که با تغییرات نوآوری سر و کار داریم و افرادی هر روزه در جهت رفع موانع پیش روی نوآوری گام برمی‌دارند و تعداد این افراد به صورت فزاینده‌ای در حال افزایش است. همچنین، بانک‌ها به عنوان یکی از زیرساخت‌های بسیار مهم کشور در دنیا و در ایران و همچنین به عنوان یکی از پایه‌های اساسی اقتصادی و زیرساختی نقش بسیار پراهمیتی را ایفا می‌کنند و اگر ما درباره مفهوم نوآوری در بانک‌ها صحبت کنیم خواهیم دید که بانک‌ها ۵۰ درصد  از تمرکزشان را بر روی سرویس‌های تراکنشی که از قدیم وجود داشته است گذاشته‌اند.

وی افزود: احساسی که من درباره مارکتینگ دارم و اتفاقاتی که در یک شرکت نوآور انجام داده‌ام این است که اگر در حوزه نوآوری در سیستم بانکی ایران حرکت نکنیم به سرعت و به شدت به عقب رانده خواهیم شد، کما اینکه در حال حاضر نیز احساس می‌شود مجموعه‌های فین‌تکی با قدرت‎ و سرعت بیشتری به سمت پیشروی هستند.

دانشور با بیان اینکه برای حرکت به سمت نوآوری نباید منتظر راه‌حل‌های آسان بود افزود: موضوعی که در سال‌های گذشته و زمان بازگشت به ایران به آن رسیده‌ام این بود که در مقوله “نوآوری” اگر منتظر باشیم تا فضا و فرآیند آماده و مهیا برای انجام کار باشد اساساً راه اشتباهی را آمده‌ایم و باید نوع نگاه خود را به این مقوله تغییر دهیم.

فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها نقطه اتصال مشتری به نوآوری

اینانلویی در ادامه در خصوص مفهوم «نوآوری» در سیستم بانکی گفت: زمانیکه نوآوری از بیرون به داخل بانک راه یابد بسیار تاثیرگذارتر خواهد بود ولی باید در عین حال بستر مناسب برای فینتک‌ها و استارت‌آپ‌ها فراهم باشد.

معاون فناوری بانک ایران زمین، با بیان اینکه ورود نوآوری به داخل سیستم بانکی دارای ریسک‌هایی است افزود: ورود نوآوری به سیستم بانکی همواره با خطر ریسک همراه بوده است و به همین دلیل پذیرش آن از سوی مدیران بانکی تاحدودی دشوار خواهد بود ولی با بررسی همه‌جانبه مفاهیم نوآوری می‌توان چشم‌انداز روشنی برای این مفهوم درنظر گرفت.

وی در مورد مفهوم «نوآوری باز» تصریح کرد: از نقطه نظر مشتری شما با ورود به یک بانک دولتی یا خصوصی عملا خدماتی را دریافت می‌کنید که همگی یکسان و شبیه به هم هستند، همچنین به نظر می‌رسد همه بانک‌ها خدمات مشابه را به شما ارائه می‌دهند و در این شرایط تمایز و ارزش‌آفرینی برای مشتری احساس نمی‌شود. در اینجا می‌توان به مفهوم خلاقیت و نوآوری در سیستم بانکی اشاره کرد و بر اساس این موضوع اینطور نتیجه‌گیری کرد که نوآوری در سیستم بانکی مرده است.

در مقوله «نوآوری»  اگر منتظر باشیم تا فضا و فرآیند آماده و مهیا برای انجام کار باشد اساساً راه اشتباهی را آمده‌ایم و باید نوع نگاه خود را به این مقوله تغییر دهیم

وی درخصوص محصولات بانکی ارائه شده از سوی بانک‎‌ها افزود: محصولات بانکی که بانک‌ها به مشتریان خود عرضه می‌دارند محصولاتی هستند که از دیدگاه مشتریان مورد بررسی قرار نگرفته‌اند به‌گونه‌ای که بانک محصولی را تهیه و نتیجه‌گیری کرده است که برای مشتری مناسب است که در این شرایط نوآوری دچار خلاء می‌شود. همچنین، بانک توان تولید بیش از چند محصول در یک سال را ندارد و در این شرایط یک راهکار دیگر مورد نیاز است تا بتوان از ایجاد خلاء در نوآوری بانکی جلوگیری کرد.

معاون فناوری بانک ایران زمین، به نقش استارت‌آپ‌ها و فین‌تک‌ها در این شرایط اشاره کرد و گفت: در اینجا مفهوم نوآوری بار دیگر مطرح می‌شود بدین معنی که باید به این نکته توجه کنیم که این نوآوری در داخل یک سازمان یا بانک شکل نمی‌گیرد، بلکه باید از بیرون به داخل تزریق شود.

وی تصریح کرد: منظور از محیط بیرونی اکوسیستم استارت‌آپی و فین‌تکی است و این‌ اکوسیستم جدید باعث بروز نوآوری در محصولات جدید می‌شود. همچنین، یکی از دلایل توفیق اکوسیستم فین‌تکی این است که به مشتری خیلی نزدیک بوده و نیاز مشتریانی که به دنبال سرویس‌های خاص هستند از طریق پلتفرم‌ آنها برطرف می‌شود و هر مشتری نیز می‌تواند سرویس خاص خود را داشته باشد ولی بانک به دلیل انبوه مشکلات و تعداد زیاد مشتریان نمی‌تواند این سرویس‌ها را ارائه دهد پس ما باید به عنوان بانک پلتفرم‌های خود را آماده کنیم به گونه‌ای که این بازیگران جدید بتوانند در این محیط نقش درستی را ایفا کنند.

معاون فناوری بانک ایران زمین، با بیان اینکه فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها نقطه اتصال مشتری به نوآوری هستند افزود: این بازیگران جدید در کنار ایفای نقش خود باید بتوانند ملاحظات نهادهایی نظیر نهاد رگولاتوری و نهادهای امنیتی را مرتفع نمایند.

اینانلویی در ادامه بانک‌ها را از جمله نهادهای ریسک‌گریز دانست و گفت: بانک‌ها به دلیل تعهدات خود از جمله سازمان‌های ریسک‌گریز بوده و کمتر در این شرایط قرار می‌گیرند و دولت نیز به دلیل ماهیت و ارتباطاتی که با سازمان‌های دیگر دارد کمتر زیر بار می‌رود سازمان‌های خود را در شرایط پیش‌بینی نشده قرار دهد، اما به نظر می‌رسد انحصارطلبی در نظام بانکی تأثیر مقطعی داشته باشد به گونه‌ای که می‌توانند در خود یک مرکز نوآوری ایجاد کنند که از طریق آن استارتاپ‌ها و فین‌تک‌های بیرونی را حمایت کرده و نوآوری را به سازمان خود راه دهند و در این راستا نیز در جهت کاهش هزینه‌ها امکان تجمیع سازمان‌های نوآور بانکی و تعامل بین این مراکز صورت گیرد و من بر این باور هستم که در آینده نه چندان دور مراکز نوآوری ما از لحاظ خدمات پایه تجمیع خواهند شد.

نوآوری در گرو پیشرفت توأمان کسب و کار و فناوری

صدری به عنوان سخنران دیگر پنل درخصوص خلاءهای نوآوری در صنعت بانکداری گفت: در مبحث نوآوری یک بخش شامل«نوآوری رادیکال» است که در آن قصد داریم در مفهوم کسب‌وکار و فناوری به صورت توامان تغییرات شگرف ایجاد کنیم و بخش دیگر که در کشور ما شکل گرفته و کارآفرینان موفق توانستند بر روی آن کار کنند بحث نوآوری از «مدل تدریجی نوآوری» است.

مدیر امور فناوری اطلاعات بانک صادرات ایران، افزود: نگاهی که نوآوری تدریجی دارد این است که دو مفهوم کسب‌وکار و فناوری بتوانند توامان با یکدیگر به بلوغ برسند و در این زمینه مبحث دگردیسی دیجیتال و تحول دیجیتال مطرح می‌شود. همچنین، بحثی که این روزها بسیار پررنگ و حائز اهمیت شده است بحث بانکداری هوشمند است که لازمه آن نیز حرکت توامان کسب و کار و تکنولوژی در یک مسیر است.

وی ادامه داد: در سال‌های گذشته درآمد بانک‌ها بیشتر از رسوب سرمایه حاصل می‌شد ولی در سال‌های اخیر با توجه به افزایش هزینه‌‌ها، بانک‌ها سعی کردند به سمتی بروند که بیشتر به شاخه‌های مربوط به فناوری و کسب وکارهای دیجیتال بها دهند.

صدری افزود: بخش آی تی که جزو پرهزینه‌ترین بخش‌های بانک محسوب می‌شود، همواره از فناوری‌‌های جدید و نوآوری‌های مالی استقبال می‌کند ولی این نوع استقبال در عین حال مستلزم داشتن یک زیرساخت مناسب است.

ایجاد شبکه ارزش در سازمان از طریق نوآوری

در ادامه پنل نامداری در خصوص نوآوری به کتاب معمای نوآوران اشاره کرد و گفت: بر اساس این کتاب نوآوری به دو دسته تقسیم می‌شود یکی «نوآوری‌های بهبود دهنده نظم موجود» و دسته دوم « نوآوری‌های برهم زننده بازی» هستند که بر اساس ماهیت و کارکرد آنها نوآوری‌های نوع دوم برای شرکت‌های بزرگ و جا افتاده مناسب‌تر خواهد بود که دو دلیل عمده دارد. اول اینکه اساساً شرکت‌های بزرگ مشتریان ثابتی دارند که سهم اصلی از درآمد را تامین می‌کنند و بر این اساس شبکه ارزش در این سازمان ایجاد خواهد شد که مفهوم مشتری‌مداری را نیز دربرمی‌گیرد و دلیل دوم این است که معمولا شرکت‌های بزرگ در مجموعه‌هایی کار می‌کنند که پول زیاد در آن شرکت‌ها وجود دارد و شرکت‌هایی را شامل می‌شوند که عادت به ماندن در اوج بازار دارند.

مدیرعامل مدیریت ثروت بلوط، به موضوع اعتبارسنجی اشاره کرد و گفت: کاری که در حال حاضر لندو در زمینه اعتبار سنجی در حال انجام است شاید بسیار موثرتر از کارهای بانک مرکزی در این حوزه باشد ولی این امر به دلیل ماهیت بانک مرکزی که سازمانی بزرگ است و شبکه درونی آن به گونه‌ای شکل گرفته که از بهبودها دفاع کند و از تغییرات اساسی پرهیز کند تاحدودی اجتناب ناپذیر است.

گفتنی است؛ ششمین رویداد بزرگ فناوری‌های مالی ایران (ITE 2020) با حضور فعالان نظام بانکی و صنعت پرداخت کشور، ۲۳ و ۲۴ دی ماه ۹۹ در هتل اسپیناس پالاس برگزار شد. برگزاری پنل‌های تخصصی در حوزه صنعت پرداخت یکی از قسمت‌های پرمخاطب این رویداد بزرگ در زمینه فناوری‌های مالی است.